خلاصه گزارش نهادهای فعال در زمینه تثبیت بازار سرمایه و جلوگیری از بحران مالی در دنیا

بوسیله فوریه 24, 2019 دسامبر 27th, 2023 گزارش
مقدمه

به منظور جلوگیری از بحران و به‌‏کارگیری اقدامات لازم جهت مقابله با آن، کشورهای مختلف نهادهایی را جهت ایجاد ثبات در بازارهای مالی تاسیس نموده‌‏اند. در این گزارش خلاصه‌‏ای از ساز و کار این نهادها بیان می‌‏شود. به این منظور، نهادهای موجود با هدف ایجاد ثبات اقتصادی در دنیا با تمرکز بر نهادهای موجود با هدف تثبیت بازار سرمایه و حمایت از سرمایه‌‏گذاران، مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.

مطابق بررسی‌‏های صورت گرفته، در زیربخش‏‌های مختلف اقتصاد شامل بازار سرمایه، بازار اوراق قرضه، بخش واقعی اقتصاد، بازار ارز، بانک‌داری و کالاهای اساسی، صندوق‌های با هدف تثبیت وجود دارد.

شواهد نشان می‌‏دهد در بسیاری از کشورها در بخش واقعی اقتصاد صندوق تثبیت، تاسیس شده است. برای نمونه، در کشور هند صندوق تثبیت قیمت برای کنترل قیمت کالاهای اساسی وجود دارد. در کره جنوبی، علاوه بر صندوق تثبیت بازار سهام، صندوق تثبیت اوراق قرضه نیز ایجاد گردیده است. علاوه بر این، صندوق نجات بخش بازار اوراق قرضه در آسیا نیز وجود دارد. بسیاری از کشورها به منظور کنترل ریسک نرخ ارز، به ایجاد صندوق تثبیت ارزی اقدام نموده‌‏اند.

تمرکز مطالعه پیش‏رو، بررسی اجمالی صندوق‏‌های تثبیت در بازار سرمایه و بخش مالی است که با هدف حمایت از بازار سرمایه به هنگام بحران و پیش از آن ایجاد گردیده‌‏اند.

 

کشورهای دارای صندوق‏ تثبیت بازار سرمایه و صندوق حمایت از سرمایه‏‌گذاران

نام و سال تاسیس صندوق

هدف و استراتژی

سایر ملاحظات

صندوق تثبیت بازار سهام تایوان – 1996

هدف از تاسیس، جلوگیری از افت شدید شاخص بازار سهام تایوان و مقاومت در برابر فروش بیش از اندازه اوراق بهادار، جهت مقابله با ترس ایجاد شده به دنبال بحران بازار سرمایه چین بود.

 

–          استراتژی صندوق:

 نهادهای مالی تصمیم گیرنده در تایوان به پیش‏بینی بحران می‏پردازند. به این منظور وضعیت بازارهای جهانی و ریسک سیستمی آن‏ها در نظر گرفته شده و به دنبال آن در خصوص ورود صندوق به بازار، تصمیم‏گیری صورت می‏گیرد.

کمیته نظارت بر نهادهای مالی،  شرکت‏های فعال در بخش‏های الکترونیکی، بانکداری و سایر بخش‏ها را به خرید دوباره سهام خود از صندوق تثبیت تشویق کرده است.

–          کمیته اقتصادی و توسعه سیاست‏گذاری (بالاترین نهاد سیاست‏گذاری تایوان)، صندوق تثبیت را تاسیس کرده و ناظر بر عملکرد آن است. مشارکت کنندگان صندوق تثبیت تایوان، اغلب نهادهای وابسته به دولت نظیر صندوق‏های بازنشستگی، بانک‏های ایالتی و شرکت‏های بیمه بودند. این صندوق برای ورود به بازار، نیاز به مجوز کمیته (کمیسیون) صندوق دارد. این کمیته توسط قائم مقام وزیر اقتصاد، مدیریت می‏شود. بر اساس اصلاحیه قانون صندوق تثبیت بازار سرمایه، مدیران صندوق باید در مورد نحوه ورود به بازار تا 3 ماه پس از ورود به بازار و یا خروج از آن، به نهاد ناظر گزارش دهند.

–          اولین ورود صندوق به بازار، در 23 فوریه 1996 انجام گرفت. کل مبلغ ورودی به بازار سرمایه از صندوق، در طی 23 فوریه تا 28 مارس 1996، بیش از 2 میلیار دلار آمریکا بوده است. از این مبلغ حدود 290 میلیون دلار از طرف بخش خصوصی و 1.76 میلیارد دلار از طرف بخش دولتی بود.

–          در این خصوص در آوریل 1996، فاینانشیال تایمز گزارشی با محتوای زیر را منتشر کرد: “با ورود صندوق تثبیت بازار در 23 فوریه، قیمت سهام حدود یک سوم افزایش یافت. این صندوق به منظور تثبیت بازار سرمایه و جلوگیری از اثرات منفی بازار چین بر بازار سهام تایوان ایجاد شده است.”

صندوق تثبیت بازار سهام کره جنوبی – 2008

هدف اصلی این صندوق افزایش تقاضا در بازار سهام است. این صندوق در نوامبر سال 2008 تا مارس 2009 به خرید اوراق بهادار به منظور ایجاد ثبات در بازار سرمایه، می‏باشد. مدیریت این صندوق بر مبنای شرایط بازار است. این صندوق برای زمان کوتاهی به بازار ورود می‏کند. تصمیم‏گیری برای ورود به بازار، با توجه به شرایط فعلی بازار و پیش‏بینی از آینده صورت می‏گیرد.

–          به دنبال بحران سال 1990، صندوق تثبیت بازار سرمایه در کره جنوبی ایجاد گردیده است. البته در برخی گزارشات، سال تاسیس صندوق را سال 2008 نیز دانسته‏اند.

–          منابع این صندوق از طریق بورس کره جنوبی، موسسه سرمایه‏گذاری مالی و موسسه سپرده‏گذاری اوراق بهادار کره جنوبی تامین می‏شود. به این منظور، دولت در ماه می سال 1990، صندوق تثبیت بازار را با سرمایه 2 تریلیون وون (معادل2.8 میلیارد دلار آمریکا)، تاسیس نمود.  این صندوق از نوامبر 2008 تا مارس 2009، دارای منابع 515 میلیارد وون کره جنوبی (معادل 400 میلیون دلار)  بوده است.

صندوق تثبیت بازار سهام چین – 2015

هدف صندوق برقراری ثبات در بازار سرمایه چین است.

تحلیلگران یکی از علل متعادل‏سازی بازار سرمایه را ارزشگذاری درست دارایی‏ها توسط صندوق می‏دانند. به اعتقاد آن‏ها، “درصورتی‏که صندوق تنها از طریق تغییر عرضه و تقاضا اقدام نماید؛ کار بنیادینی انجام نگرفته است. باید به بخش‏های بنیادی رسیدگی شود و ورود صندوق به بازار، صرفا از طریق تغییر در عرضه و تقاضا صورت نگیرد. اگر دولت بتواند در زمینه ارزش‏گذاری واقعی دارایی‏ها با در نظر گرفتن مزیت‏های رقابتی کمک نماید؛ در اینصورت می‏توان گفت که صندوق واقعا نجات‏بخش بوده است.”

–          خبر تاسیس صندوق تثبیت در چین به دنبال افت سه هفته‏ای شاخص بورس شانگهای منتشر گردید. چین عرضه‏های اولیه عمومی را به منظور ایجاد صندوق تثبیت بازار سهام و جلوگیری از ترس سرمایه‏گذاران، به تعلیق درآورد.

–          منابع صندوق نجات بخش چین با استقراض از بانک مرکزی و سایر نهادهای دولتی برای 12 ماه با نرخ حداقل 4.4 درصد تامین می‏شود. علاوه بر این، نهاد ناظر بر اوراق بهادار چین در 31 آگوست 2015 از کارگزاران خواست تا با مشارکت 100 میلیارد یوآنی در صندوق نجات بخش، به معاملات سهام در این بازار ثبات بخشند. بیانیه‏های عمومی، گزارشات رسانه‏ها و داده‏های بازار در جولای 2015 نشان می‏دهند که صندوق چین  ، 5 تریلیون یوآن چین (معادل 805.2 میلیارد دلار) سرمایه داشته که این رقم معادل 10 درصد GDP سال 2014 چین است.

–         صنایع مهم پرتفوی صندوق، راه آهن، مواد غذایی، سلامت و بهداشت و تکنولوژی بوده و این صندوق، دارای چند هلدینگ است.

صندوق توسعه بازار سهام تایلند – 1993

این صندوق با نام صندوق روام پاتانا II توسط 35 عضو شامل کارگزاری‏ها، نمایندگان کارگزاری‏ها و شرکت‏های سرمایه‏گذاری صنعتی تایلندی تاسیس شد. در ابتدا این صندوق با هدف تثبیت بازار سرمایه تایلند تاسیس گردید؛ ولی به مرور زمان از این هدف فراتر رفته و به توسعه بازار و سودآوری پرداخت.

 

–          این صندوق، توسط صندوق سرمایه گذاری مشترک تایلند (MFC fund) تاسیس شده و مدیریت می‏شود.

–          ترکیب سهامداران عمده صندوق در جدول ذیل ارائه شده است:

سهامدار

درصد

 Country Group Securities 

24.92

صندوق پس انداز

24.50

وزارت اقتصاد

16.67

BNP Paribas Securities Services Singapore Branch

3.69

آقای ویچیرا سریکراج

3.59

 

–         صندوق تثبیت تایلند در ابتدای تاسیس، نوعی صندوق با سرمایه بسته 5 میلیارد بات (معادل 198.57 میلیون دلار آمریکا) و حدود 1% ارزش بازار سهام تایلند بوده است. در حال حاضر این صندوق، صندوق با سرمایه باز است.

صندوق نجات بخش بازار سهام پاکستان – 2001

هدف صندوق برطرف‏سازی رکود بازار سهام پاکستان است.

استراتژی این صندوق، سرمایه گذاری بر روی سهام‏های درخشانی است که بسیار کمتر از ارزش واقیعیشان، قیمت‏گذاری شده‏اند. این حمایت می‏تواند به ایجاد ثبات در بازار سهام کمک نماید و به جذب سرمایه‏گذاران داخلی و خارجی منجر شود. نیروهای متخصصی در زمینه شناسایی اینگونه سهام‏ها و ارزشگذاری دارایی‏ها مشغول فعالیت می‏باشند.

–          این صندوق با سرمایه 3 تا 4.5 میلیارد روپیه پاکستان اقدام به فعالیت کرد.

–          متولی صندوق بانک‏های حبیب و ملی پاکستان هستند و سرمایه‏گذاری از طریق این بانک‏ها انجام می‏گیرد. قبل از تشکیل این صندوق، پتانسیل‏های بالایی در بازار سرمایه پاکستان دیده می‏شد و علائمی از قیمت گذاری کمتر از ارزش ذاتی دارایی‏ها وجود داشت؛ به این منظور جهت حمایت از بازار سرمایه، نیازی جدی به وجود چنین نهادی احساس می‏شد. طی این دوره، سرمایه‏گذاری‏های خارجی به شدت در این بازار کاهش پیدا کرده بود.

–          صندوق توسط کمیته‏ای از متخصصان مدیریت می‏شود. وظیفه این صندوق سرمایه‏گذاری در بازار سهام به نحوی است که بازار را به سمت و سوی ایده‏آل سوق دهند. علاوه بر خرید سهام در شرایط رکود، جلوگیری از حباب قیمتی نیز از دیگر اقداماتی است که توسط این صندوق انجام می‏گیرد.

صندوق تثبیت بازار سهام بنگلادش – 2011

هدف از تاسیس صندوق، افزایش نقدینگی بازار و جلوگیری از رکود بود.

این صندوق به دنبال برنامه بازسازی بازار سرمایه تاسیس شد.

تمرکز این برنامه بر مشارکت بیشتر بانک‏ها و موسسات مالی در بازار سرمایه و ایجاد زیربنای خاصی جهت حمایت سرمایه‏گذاران خرد از زیان در معاملات سهام بود.

–          بازار سهام بنگلادش ناکاراست. در یک بازار ناکارا، صندوق تثبیت به سختی می‏تواند بر عملکرد بازار تاثیر گذارد. زیرا در صورتی‏که تنها استراتژی صندوق تغییر تقاضا و عرضه باشد، اثر آن ناپایدار خواهد بود.

–          به دنبال برنامه بازسازی، سوالاتی نظیر معیارهای تشخیص سرمایه‏گذاران خرد و حد ضرر آن‏ها برای تحلیلگران مطرح گردید. علاوه بر این زمان ورود دولت نیز سوالی است که برای آن جواب دقیق یافت نشد.

صندوق حمایت از سرمایه‏گذاران نیجریه – 2012

صندوق حمایت از سرمایه‏گذاران، سرمایه‏گذاران را در برابر تقلب ناشران اوراق بهادار و قراردادهای آتی بیمه می‏کند. شرکت‏های موجود در بورس اوراق بهادار عضوی از این صندوق بوده و در صورت تخلف هر عضو، مشتریان می‏توانند ادعای خسارت نمایند؛ به دنبال آن برای ادعای مشتری تصمیم‏گیری شده و درصورت تایید، خسارت پرداخت می‏شود.

–          حداکثر میزان خسارت، بر مبنای شرایط حاکم بر بازار متغیر است. هیئت امنای صندوق، به طور پیوسته با توجه به شرایط بازار، جهت تعیین آن، تصمیم‏گیری می‏کنند.

–          به منظور محاسبه عامل ریسک دارایی‏های مشتریان، جهت محاسبه میزان پرداختی، صندوق دارایی‏ها را به سه دسته پرریسک، کم ریسک و با سطح ریسک متوسط تقسیم‌‏بندی می‏کند. میزان دریافتی صندوق بر اساس ریسک دارایی‌‏ها محاسبه می‌‏شود.

صندوق آگاهی بخش و حمایت کننده از سرمایه‏گذاران هند – 1985

اهداف صندوق به شرح ذیل است:

پرداخت خسارت به سرمایه‏گذاران در صورت زیان در خرید دارایی‏های بازار سرمایه.

افزایش آگاهی، تسهیلات سرمایه‏گذاران و ارائه گزارش‏هایی به منظور کمک به تصمیم‏گیری درست سرمایه‏گذاران.

علاوه بر این، این نهاد اطلاعاتی در مورد شرکت‏های کوچک، بزرگ و متوسط در اختیار سرمایه‏گذاران قرار می‏دهد. صندوق نیروهای متخصصی در زمینه بازار دارد؛ که برای افزایش آگاهی رسانی از این نیروها استفاده می‏کند. این نهاد، با انتشار گزارش، کتاب، بروشور و … به آموزش افراد در هند می‏پردازد.

 

جمع‌‏بندی

هر چند عمده صندوق‏‌های موجود، با هدف ایجاد ثبات از طریق عرضه و تقاضای سهام اقدام می‏‌نمایند؛ اما برخی از صندوق‏‌های تثبیت بازار سرمایه در دنیا، به حمایت از سهم‏‌های بنیادین که زیر ارزش واقعی قیمت گذاری شده‌‏اند نیز روی آورده‌‏اند. آگاه‌‏سازی سرمایه‌‏گذاران و بالا بردن اطلاعات آن‏ها از طریق گزارش‌‏های متعدد می‏‌تواند به ایجاد ثبات در بازار سهام کمک نماید. نکته کلیدی صندوق‌‏های تثبیت، ارزش‏‌گذاری صحیح و حرف‌ه‏ای دارایی‏‌های سرمایه‏‌ای عنوان شده است. در دنیا به منظور مطالعه و پیش‌‏بینی بحران، نهادهایی از جمله کمیته تحقیقات بحران مالی وجود دارد که بررسی شاخص‏‌ها و مدل‌‏های این‌گونه نهادها می‏‌تواند روشنگر مسیر پیش‏روی بازار سرمایه باشد.