مقدمه
از مهمترین نکاتی که سرمایهگذاران و سایر ذینفعان بازارهای مالی با آن مواجهاند، این است که همواره خطر بروز بحران در این بازارها وجود دارد. با مطالعه بحرانها و راهکارهای موفق در کشورهای مختلف جهت جلوگیری و یا مقابله با بحران، میتوان مسیر مناسبی جهت پیشبینی بحران و تعیین روشهای مقابله با شرایط نامطلوب، به دست آورد. سیاستگذاران جهت کنترل نوسانات بازار سهام، علاوه بر تعیین حد نوسان قیمت و تعلیق معاملات، دست به اقدامات و سیاستگذاریهای مختلفی میزنند. در برخی از کشورها، ایجاد صندوق تثبیت بازار را میتوان یکی از مهمترین اقدامات سیاستگذاران برای کنترل ریسک بازارهای مالی دانست. در این مطالعه، به صورت اجمال، نتایج بررسی صندوق تثبیت ملی تایوان و اهداف و استراتژیهای آن در هنگام مواجهه با بحران ارائه شده است.
هدف و سال تاسیس
صندوق تثبیت ملی تایوان در 12 فوریه سال 1996 به منظور جلوگیری از افت شدید شاخص در بازار سهام تایوان و مقاومت در برابر فروش بیش از اندازه اوراق بهادار، جهت مقابله با ترس ایجاد شده به دنبال بحران بازار سرمایه چین، ایجاد گردید. عملکرد این صندوق برای مدتی متوقف گردیده و پس از آن، از فوریه سال 2000 دوباره شروع به کار کرده است.
موسس، نهاد ناظر و مشارکت کنندگان صندوق
کمیته اقتصادی و توسعه سیاستگذاری (بالاترین نهاد سیاستگذاری تایوان)، صندوق تثبیت ملی را تاسیس نموده و ناظر بر عملکرد آن است. مشارکت کنندگان صندوق تثبیت تایوان، اغلب نهادهای وابسته به دولت نظیر صندوقهای بازنشستگی، بانکهای ایالتی و شرکتهای بیمه هستند. این صندوق برای ورود به بازار، نیاز به مجوز کمیته (کمیسیون) صندوق دارد. این کمیته توسط قائم مقام وزیر اقتصاد، مدیریت میشود. بر اساس اصلاحیه قانون صندوق تثبیت بازار سرمایه، مدیران صندوق باید در مورد نحوه ورود به بازار، تا 3 ماه پس از ورود به بازار و یا خروج از آن، به نهاد ناظر گزارش دهند.
مدیران اصلی صندوق
در جدول زیر لیست مدیران اجرایی فعلی صندوق، عنوان شده است:
نام مدیر اجرایی |
شرح |
نام مدیر اجرایی |
شرح |
Yu-Jer Sheu |
وزیر اقتصاد |
Kun-Ming Hu |
مدیر عمومی: اداره امور حقوقی |
Wu Tzu-Hsin |
معاون وزیر: اداری |
Jong Jeng-Fang |
مدیر عمومی: اداره نیروی انسانی |
Su Jain-Rong |
معاون وزیر: سیاسی |
Lee I-HUI |
مدیر عمومی: اداره برنامهریزی |
Tsui-Yui Chuang |
معاون وزیر: سیاسی |
Hsiou-Shih Wang |
مدیر عمومی: اداره توسعه |
Ing-Wei Peng |
دبیر کل وزارت اقتصاد |
Chi-Jung Nieh |
مدیر عمومی: دبیر خانه |
Yu-Yen Chang |
مدیر عمومی: اداره حسابداری |
Beatrice Tsai |
مدیر عمومی: اداره آمار |
Chien-Chih Ou |
مدیر عمومی: اداره ارزشهای دولت |
Ya-Ching Lee |
مدیر عمومی: اداره امور مالی |
جدول 1- مدیران اصلی صندوق تثبیت بازار سهام تایوان
استراتژی صندوق
نهادهای مالی تصمیمگیرنده در تایوان برای پیشبینی بحران به بررسی وضعیت بازارهای جهانی و ریسک سیستمی آنها میپردازند. به دنبال آن، تصمیمگیری میشود که آیا صندوق در بازار ورود داشته باشد یا خیر؟ منظور از این ورود به بازار، خرید و فروش سهام است که در ادامه به بررسی بخشی از معاملات این صندوق خواهیم پرداخت. به علاوه، کمیته نظارت بر نهادهای مالی، شرکتهای فعال دربخشهای الکترونیکی، بانکداری و سایر بخشها را به خرید دوباره سهام خود از صندوق تثبیت تشویق مینماید. در صورتی که صندوق پیشبینی کند بازار سرمایه در آینده دچار بحران مالی خواهد شد، اقدام به ورود به بازار مینماید. برای نمونه، در سال 2008 یکی از مدیران این صندوق (ویلیام تی– سنگ) بیان کرد: چون هنوز عدم قطعیت درمورد بازارهای جهانی وجود دارد، صندوق تصمیم دارد به فعالیتش در بازار ادامه دهد. اما صحبتی از مدلها و شاخصهای ورود به بازار این صندوق به میان نیامده است. ایشان در مورد اصلاحیه قانون صندوق تثبیت بازار بیان کرد: “امید است این اصلاحیه موجب افزایش شفافیت صندوق تثبیت گردد. اصلاحیه قانون صندوق تثبیت بازار سرمایه، مانع از ورود طولانی مدت در بازار خواهد بود. فعالیت طولانی مدت، موجب اخلال در سازوکار بازار شده و کارایی صندوق را نیز کاهش میدهد.” تحقیقات انجام گرفته در این مورد نشان میدهد، با وجود نوسانات زیاد در قیمت سهام و بحران جهانی در بازار سرمایه، صندوق تثبیت ملی تایوان، توانسته است یه ایجاد ثبات بازار سرمایه آن کشور، کمک نماید.
این صندوق، به صورت کوتاهمدت و میان مدت برای جلوگیری و مقاومت در برابر بحران، اقدام به معامله کرده و به سرمایهگذاران در جهت ارزش بنیادی بورس سهام تایوان، جهت میدهند. در صورتی که صندوق پیشبینی نماید قیمت داراییها به طور موقت نزولی است، ولی ارزش دارایی بالاتر از مقدار قیمتگذاری شده، اقدام به تشویق سرمایهگذاران جهت خرید مینماید. یکی از مسائل مهم در زمینه تثبیت بازار سرمایه، ظرفیت بورس سهام کشور برای تحمل بحران است. منابع صندوق و شدت بحران، تعیین کننده ظرفیت و توان ایجاد ثبات در بازار سرمایه میباشد.
نمونه ورود صندوق به بازار
در اکتبر 2016، وزیر اقتصاد تایوان بیان کرد: صندوق تثبیت به دنبال خرید سهام شرکتهای با سرمایه بزرگ و بنیادی، مانند سهام شرکت تولیدی نیمههادیهای تایوان، که در طول زمان ورود به بازار، توسط این صندوق خریده شدهاند؛ حدود 1.2 میلیارد دلار جدید تایوان سود کرده است. سهام شرکت تولیدی نیمه هادیهای تایوان دارای بیشترین ارزش در بازار است. وزیر اقتصاد بیان کرد که صندوق تثبیت، از شاخص در برابر افت قیمتی حمایت کرده و در 25 آگوست 2015 تا 12 آوریل 2016، شاخص وزنی 11.5 درصد رشد داشته است.
اولین ورود صندوق در بازار، در 23 فوریه 1996 انجام گرفت. کل مبلغ ورودی به بازار سرمایه از صندوق، در طی 23 فوریه تا 28 مارس 1996، بیش از 2 میلیار دلار آمریکا بوده است. از این مبلغ حدود 290 میلیون دلار از طرف بخش خصوصی و 1،76 میلیارد دلار از طرف بخش دولتی بود. جهت بررسی حجم خرید سهام توسط صندوق تثبیت در زمان بحران، در نمودار زیر، اطلاعاتی در مورد معاملات روزانه صندوق در دوره یک ماهه در سال 1996، نشان داده شده است.
در آوریل 1996، فاینانشیال تایمز در خصوص ورود صندوق به بازار، گزارشی با محتوای زیر را منتشر کرد:
“با ورود صندوق تثبیت ملی به بازار در 23 فوریه، قیمت سهام حدود یک سوم افزایش یافت. این صندوق به منظور تثبیت بازار سرمایه و جلوگیری از اثرات منفی بازار چین بر بازار سهام تایوان ایجاد شده است. مشارکت کنندگان عمدتا نهادهای وابسته به دولت بودند.”
در مقالهای با عنوان تاثیر صندوق تثبیت بازار سهام تایوان، لیو و یو (2002)، به بررسی اثرات تاسیس و فعالیت این صندوق در بازار سهام تایوان پرداختند. این مطالعه، با بررسی سریهای زمانی قیمت در قبل و بعد از تاسیس صندوق تثبیت، به بررسی اثر صندوق میپردازد. به این منظور، بازدهی قیمت سهام در صورتی که صندوق در بازار ورود نکند، تخمین زده میشود. نتایج به دست آمده تفاوت بسیار زیادی میان حالت فعالیت صندوق و عدم فعالیت آن را نشان میدهد.
صندوق تثبیت ملی تایوان از فوریه سال 2000، دوباره شروع به کار کرده است. مطابق آمار منتشر شده در اکتبر 2016، دولت معادل مبلغ 15.81 میلیارد دلار آمریکا در این صندوق سپردهگذاری کرده است. این اقدام به منظور حفاظت از بورسهای محلی مناطق تایوان و چین، در مقابل شرایط خارجی نامطلوب صورت گرفته است. به دنبال سقوط یوان چین در آگوست سال 2015، صندوق در 25 آگوست 2015، تا 12 آوریل 2016 در بازار سهام تایوان، اقدام به فعالیت نموده است. این سقوط در بازارهای سرمایه دنیا، تاثیرگذار بود. از سایر عواملی که صندوق به دنبال آن در مورد فعالیت در بازار تصمیمگیری میکند؛ انتخابات است.
پیوست
خلاصهای از معاملات روزانه صندوق تثبیت تایوان در دوره زمانی 23 فوریه تا 28 مارس 1996
تاریخ |
تعداد کل سفارشات خرید بازار |
تعداد کل سفارشات فروش بازار |
سفارشات خرید صندوق تثبیت |
درصد سفارشات خرید صندوق تثبیت به کل سفارشات خرید بازار (%) |
96-23-2 |
747576 |
696709 |
85550 |
11.44 |
96-24-2 |
473480 |
652206 |
40223 |
8.50 |
96-26-2 |
714719 |
678339 |
59006 |
8.26 |
96-27-2 |
700605 |
805462 |
57039 |
8.14 |
96-28-2 |
700518 |
754183 |
75753 |
10.81 |
96-29-2 |
847051 |
700168 |
17833 |
2.11 |
96-01-3 |
1268916 |
1120260 |
27525 |
2.17 |
96-02-3 |
870218 |
1074237 |
19334 |
2.22 |
96-04-3 |
1058000 |
1047000 |
18885 |
1.78 |
96-05-3 |
1098996 |
1322719 |
39833 |
3.62 |
96-06-3 |
1201139 |
1135626 |
100520 |
8.37 |
96-07-3 |
1140006 |
1036484 |
158498 |
13.90 |
96-08-3 |
1315573 |
1243345 |
171845 |
13.06 |
96-09-3 |
947569 |
914579 |
77583 |
8.19 |
96-11-3 |
1078479 |
1294119 |
175899 |
16.31 |
96-12-3 |
950478 |
1045132 |
166835 |
17.55 |
96-13-3 |
1052606 |
956050 |
142149 |
13.50 |
96-14-3 |
1492522 |
1228712 |
78661 |
5.27 |
96-15-3 |
2003428 |
1823731 |
30471 |
1.52 |
96-16-3 |
1609050 |
1755516 |
35029 |
2.18 |
96-18-3 |
1420044 |
1645044 |
19015 |
1.34 |
96-19-3 |
1167493 |
1373269 |
39725 |
3.40 |
96-20-3 |
2050019 |
1892176 |
74773 |
3.65 |
96-21-3 |
1777334 |
2195535 |
37030 |
2.08 |
96-22-3 |
1737937 |
2088988 |
187292 |
10.78 |
96-25-3 |
1691151 |
2527561 |
108958 |
6.44 |
96-26-3 |
1503029 |
1551430 |
161660 |
10.76 |
96-27-3 |
1319148 |
1799802 |
6090 |
0.46 |
96-28-3 |
1130397 |
1247833 |
2959 |
0.26 |
بررسی درصد سفارشات خرید صندوق تثبیت به کل سفارشات خرید بازار در دوره زمانی مورد بررسی، نشان میدهد این صندوق نقش پررنگ و جدی در بازار سرمایه تایوان ایفا نموده است. این رقم در برخی از روزهای معاملاتی، به بیش از 15 درصد سفارشات بازار نیز رسیده است.