صندوقهای حمایت از سرمایهگذاران با هدف حفظ حقوق سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تشکیل میشوند. این صندوقها از طرق مختلفی، نظیر پرداخت خسارت به سرمایهگذاران، افزایش آگاهی آنها، افزایش شفافیت معاملات و اطلاعات و سایر فعالیتهای مشابه، به این مساله میپردازند. برخی کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی به تاسیس صندوق مذکور به منظور حفظ حقوق سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار پرداختهاند. در این گزارش، به بررسی ساز وکار برخی از این صندوقها اشاره میشود.
صندوق حمایت از سرمایهگذاران نیجریه
صندوقهای حمایت از سرمایهگذاران در کشورهای متعددی به پشتوانه قانون حمایت از سرمایهگذاران تشکیل شده است. در ادامه، به رویه عملکرد این صندوق در نیجریه میپردازیم:
هدف و سال تاسیس
این صندوق به منظور ایجاد ثبات در بازار سهام و حمایت از سرمایهگذاران، طی جلسه شورای عالی بورس سهام نیجریه در 29 ژانویه 2012 تاسیس شد. به این صندوق، صندوق جبران خسارت نیز گفته میشود؛ زیرا تحت شرایط خاص، سرمایهگذاران میتوانند از این صندوق، خسارت دریافت کنند. صندوق حمایت از سرمایهگذاران، سرمایهگذاران را در برابر تقلب ناشران اوراق بهادار و قراردادهای آتی بیمه میکند. شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار عضوی از این صندوق بوده و در صورت تخلف هر عضو، مشتریان میتوانند ادعای خسارت نمایند؛ به دنبال آن برای ادعای مشتری تصمیمگیری شده و درصورت تایید، خسارت پرداخت میشود.
شرایط پرداخت خسارت
شرایط پرداخت خسارت توسط صندوق به سرمایهگذاران عبارت است از:
- حداکثر مقدار خسارت پرداختی به سرمایهگذارانی که دچار زیان شدهاند؛ بر مبنای سیاستی که هیئت امنای صندوق تعیین میکنند مشخص میشود. علاوه بر این، زمانی خسارت پرداخت میشود که زیان سرمایهگذار، کمتر از مقدار سقف تعیین شده توسط هیئت امنا باشد.
- ادعای سرمایهگذاران مبنی بر درخواست خسارت، نمیتواند ادعای حاصل از زیان سرمایهگذاری در بیش از یک دارایی باشد.
- حداکثر میزان خسارت، بر مبنای شرایط حاکم بر بازار متغیر است. هیئت امنای صندوق، به طور پیوسته با توجه به شرایط بازار، جهت تعیین آن، تصمیمگیری میکنند.
- هیئت امنا با در نظر گرفتن شرایط خاص، میتواند پرداختیهای کمتری داشته باشد. برای مثال هنگامی که صندوق تشخیص بدهد سرمایهگذار به دلایلی خود عامل زیان بوده است.
نحوه مدیریت صندوق و استراتژی صندوق
مدیریت این صندوق به صورت هیئت امنایی است. سیاست سرمایهگذاری صندوق به صورت دورهای توسط هیئت امنا مشخص میشود.
به منظور محاسبه عامل ریسک داراییهای مشتریان برای تعیین میزان پرداختی، صندوق داراییها را به سه دسته پرریسک، کم ریسک و با سطح ریسک متوسط تقسیمبندی میکند. میزان دریافتی صندوق بر اساس ریسک داراییها محاسبه میشود.
صندوق آگاهی بخش و حمایت کننده از سرمایه گذاران هند
هدف و سال تاسیس
این صندوق در آگوست سال 1985 به منظور افزایش آگاهی و حمایت از سرمایهگذاران تاسیس شد. این صندوق نه تنها از مشتریان جهت سرمایهگذاری حمایت میکند؛ بلکه قدرت تصمیمگیری سرمایهگذاران را افزایش میدهد. یکی از مزایای این صندوق، افزایش دسترسی به اطلاعات است.
اهداف صندوق:
- پرداخت خسارت به سرمایهگذاران در صورت زیان در خرید داراییهای بازار سرمایه.
- افزایش آگاهی، ارائه تسهیلات سرمایهگذاری و ارائه گزارشهایی به منظور کمک به تصمیمگیری درست سرمایهگذاران. به علاوه، این نهاد اطلاعاتی در مورد شرکتهای کوچک، بزرگ و متوسط در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهد. صندوق نیروهای متخصصی در زمینه بازار دارد؛ که برای افزایش آگاهی‌رسانی از این نیروها استفاده میکند. این نهاد، با انتشار گزارش، کتاب، بروشور و … به آموزش افراد در هند میپردازد.
شرایط پرداخت خسارت
پرداخت خسارت بر اساس کمیته بررسی زیان، مورد بررسی قرار میگیرد.
میزان پرداخت خسارت بر اساس ذیل تعیین میشود:
- 100% سود به دست آمده از محل یک درصد سود انباشته اوراق بهادار نگهداری شده توسط ناشران طی دوره عرضه اولیه عمومی.
- 1% کارمزدهای دریافتی طی دوره فصلی.
- هرگونه اختلاف از مبالغ دریافتی صندوق؛ برای مثال سود حاصل از تهیه گزارشها.
سایر اقدامات هند به منظور حمایت از سرمایهگذاران
هند به منظور گسترش بازار سرمایه، علاوه بر صندوق حامی که توضیحات آن بیان گردید، به افزایش دسترسی به اطلاعات رایگان توسط وب سایت و اپلیکیشن تلفن همراه پرداخته است. برای نمونه، در سایت NSE، در بخش سرمایهگذاران داخلی، اطلاعات زیادی جهت توسعه آگاهی سرمایهگذاران وجود دارد. در این بخش، عمده فعالیتهای سرمایهگذاران داخلی و خارجی و خدمات مربوط به آنها قابل مشاهده است.
تصویر زیر بعد یکی از خدمات این سایت در زمینه معاملات را نشان میدهد.
صندوق حمایت از سرمایهگذاران تایوان
علاوه بر صندوق تثبیت، تایوان به تاسیس صندوق حمایت از سرمایهگذاران نیز اقدام نموده است.
هدف از تاسیس صندوق
از آنجایی که اغلب سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار، افراد حقیقی هستند؛ قانون حمایت از سرمایهگذاران (سال 2003) به منظور حمایت از افراد سرمایهگذار در بازارهای سهام و قراردادهای آتی، به ایجاد صندوق حمایت از سرمایهگذاران پرداخته است. یکی از قوانین جهت حمایت از بازار سرمایه، جلوگیری از معاملات افراد دارای اطلاعات محرمانه در بازار قراردادهای آتی است. تخلف در این مورد، دارای 10 سال زندانی میباشد.
مشارکت کنندگان صندوق
براساس قانون حمایت از سرمایهگذاران، تمام موسسات و نهادهایی که به بازار اوراق بهادار و قراردادهای آتی مرتبط هستند، باید در صندوق حمایت از سرمایهگذاران مشارکت نمایند. این نهادها شامل شرکتهای موجود در بورس سهام تایوان، بورس قراردادهای آتی تایوان، موسسه اوراق بهادار چین و سایر نهادهای مالی تامین اوراق بهادار میشوند.
سرمایه و عملکرد صندوق
این صندوق با سرمایه حدود 1.031 میلیارد دلار تایوان، تاسیس شد. درصورتی که ناشران اوراق بهادار و شرکتهای طرف قراردادهای آتی نکول کنند؛ صندوق خسارت سرمایهگذاران را برعهده میگیرد. حداکثر خسارتی که صندوق به سرمایهگذاران میپردازد معادل 1 میلیون دلار تایوان در نظر گرفته شده است. با این حال، این مقدار وابسته به شرایط بازار تغییر میکند و پیوسته مورد بررسی سیاستگذاران صندوق قرار میگیرد.
نتایج ایجاد صندوق حمایت از سرمایهگذاران، به شرح ذیل است:
- ایجاد مزیت برای شرکتهای فعال در بازار سهام و قراردادهای آتی: پرداخت خسارت به سرمایهگذاران در هنگام مواجه شدن با نکول، موجب افزایش اطمینان به بازار سرمایه و قراردادهای آتی شده و این به نوبه خود، به شرکتهای نیازمند منابع، سود میرساند.
- ایجاد مزیت برای سرمایهگذاران
صندوق حمایت از سرمایه گذاران تایلند
این صندوق نیز مانند صندوقهای حمایت مشابه به منظور حفظ حقوق سرمایهگذاران، در پی قانون حمایت از سرمایهگذاران تاسیس شده است.
هدف از تاسیس این صندوق
هدف از تاسیس این صندوق، پرداخت خسارت در صورت مواجه شدن سرمایهگذاران با زیان است. این خسارت در هنگامی پرداخت میشود که سرمایهگذار نتواند سود دارایی خاصی را دریافت کند، و یا در گذشته، سهام شرکتی را خریداری کرده باشد که ورشکست شده است.
حق پذیرش و کارمزدهای ماهانه
اعضای صندوق باید حق پذیرش و کارمزد ماهانه، بپردازند. نرخها بر اساس زیر محاسبه میشود:
-
- حق پذیرش با نرخ پنج ده هزارم درصد از ارزش معاملات اوراق بهادار عضو صندوق به علاوه 25 درصد مقدار این محاسبه میباشد. بورس اوراق بهادار این مبلغ را جمع آوری مینماید.
- کارمزد ماهانه با نرخ پنج ده هزارم درصد از ارزش معاملات اوراق بهادار است. کارمزد ماهانه نیز توسط بورس اوراق بهادار جمعآوری میشود.